Ekologia

Na ścieżce i w parku

Jedną z najciekawszych form obcowania z przyrodą i możliwością bezpośredniej ochrony środowiska przez człowieka, jest tworzenie ścieżek dydaktycznych i parków krajobrazowych. Pozwalają one nie tylko zachować przed degradacją ginące gatunki fauny i flory, ale w namacalny sposób odczuć związek człowieka z otaczającą go przyrodą oraz uczą poszanowania jej zasobów. O ile ścieżki edukacyjne służą najczęściej nauczycielom i uczniom, o tyle Beskidzkie Parki Krajobrazowe oferują o każdej porze roku wszystko to, czego turyści mogą oczekiwać po przyjeździe w góry: piękną przyrodę, lasy, szumiące potoki, liczne punkty widokowe, górskie polany i hale, kontakt z lokalną tradycją oraz zabytkami. Każdy turysta może spędzić czas zgodnie z własnymi upodobaniami, czy to aktywnie w bardziej „cywilizowanych” warunkach, czy też z dala od ludzi, zabudowy i wkraczającej coraz częściej w góry komercji.

„Egzotyczna” ścieżka w Gliwicach
„Ścieżka wiedzy o roślinach egzotycznych”, to niepowtarzalna możliwość bezpośredniego kontaktu z egzotyczną przyrodą w Palmiarni Miejskiej w Gliwicach. Tematyka ścieżki obejmuje omówienie grup roślin przyprawowych i sukulentów oraz rodziny bambusów i palm. Na terenie pawilonów ekspozycyjnych wyodrębnione są punkty, w których nie obowiązuje reguła „Nie dotykać”. Każdy
w tych miejscach ma możliwość sprawdzić na ile „ostre” są ciernie kaktusów czy jak miękka może być „skóra” palm.
W Bielsku-Białej zaprasza „Gościnna Dolina”.
Trasa ścieżki nie została oznakowana, a przemierzać ją można posługując się informatorem wydanym przez Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego. Zagadnieniami opisywanymi w przewodniku są: zbiór wiadomości na temat erozji, hydrografia potoku Kamienickiego i jego dopływów, cechy klimatu Beskidu Śląskiego, a także zagadnienia z zakresu ekologii lasu i ochrony przyrody.
W Chorzowie „Ptaki Parku Śląskiego”
Kolejna atrakcja w Parku Śląskim. Po ścieżce dendrologicznej, dzięki dofinansowaniu z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, można sprzespacerować się również ścieżką ornitologiczną. Nosi nazwę „Ptaki Parku Śląskiego” i jest kolejnym etapem rozwijania edukacji ekologicznej. Założeniem ścieżki jest zapoznanie zainteresowanych z zasadami obserwacji ptaków, sposobami dostrzegania zmian w przyrodzie, a także aspektami ekologicznymi współwystępowania ptaków obok człowieka. Warto dodać, że ścieżka „Ptaki Parku Śląskiego” to kolejny fragment Akademii Bioróżnorodności. Celem tego przedsięwzięcia jest stworzenie dzieciom
i młodzieży możliwości rzetelnej edukacji ekologicznej, propagowanie działań proekologicznych i zasady zrównoważonego rozwoju, integracja organizacji i instytucji ekologicznych z terenu województwa śląskiego, a także integracja środowiska edukatorów, nauczycieli biologii, przyrody i naukowców. I to przedsięwzięcie również powstało dzięki dotacji WFOŚiGW w Katowicach.
Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego
Obejmuje najbardziej na zachód wysuniętą część Beskidów Zachodnich. Park obejmuje swym zasięgiem cały Beskid Śląski, w skład którego wchodzą dwa południkowe pasma górskie: Pasmo Czantorii (995 m n.p.m.) oraz Pasmo Baraniej Góry i Skrzycznego, z których najwyższym szczytem jest Skrzyczne (1257 m. n.p.m.).
Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego jest jednym z najlepiej zagospodarowanych obszarów górskich nie tylko w Beskidach ale i w stosunku do wszystkich pasm górskich w Polsce. Pokrywa go gęsta sieć szlaków turystycznych pozwalając na planowanie zarówno krótkich i nie męczących wycieczek, jak i dłuższych, wielogodzinnych tras. Liczne schroniska turystyczne PTTK, chatki studenckie czy prywatne obiekty noclegowe dają możliwość zaplanowania wielodniowego pobytu w górach. Na terenie parku turysta będzie miał możliwość obejrzeć licznie występujące formy skalne, spędzić czas w sąsiedztwie pasących się owiec, podziwiać rozległe panoramy z górskich szczytów, a także wypocząć w dobrze zagospodarowanych turystycznie miejscowościach czy uzdrowisku.
Żywiecki Park Krajobrazowy
Park jest najstarszym a zarazem pierwszym w polskich Karpatach. Obejmuje swym zasięgiem trzy grupy górskie w zachodniej oraz środkowej części Beskidu Żywieckiego: Worek Raczański z najwyższym szczytem Wielką Raczą (1236 m n.p.m.), Pasmo Lipowskiej i Romanki, którego najwyższym szczytem jest Romanka (1366 m n.p.m.) oraz Rozłóg Pilska z górującym nad okolicą Pilskiem (1557 m n.p.m.). Żywiecki Park Krajobrazowy posiada nieco odmienny, mniej komercyjny charakter. Również i na jego obszarze sieć szlaków turystycznych jest dobrze rozwinięta, nie brakuje też schronisk czy chatek, jednak mniej tu cywilizacji, a więcej spokoju, mniej zabudowań i dróg pnących się aż po szczyty gór, a więcej niezakłóconej niczym przestrzeni.  W wioskach ulokowanych głęboko w dolinach do dziś można usłyszeć lokalną gwarę i obcować z niekłamanym folklorem, gęste lasy poprzeplatane są licznymi halami, na których do dziś prowadzi się wypas owiec, a szczyty osiągające wysokości znacznie ponad 1000 m. n.p.m. oferują rozległe i piękne panoramy na otaczające pasma gór. Obszar parku polecany jest szczególnie turystom gustującym w długich, kilkudniowych wyprawach. Wędrując z własnym namiotem można korzystać ze studenckich baz namiotowych lub „rozbić się” przy chatce studenckiej lub schronisku PTTK.
Park Krajobrazowy Beskidu Małego Jest najmniejszym z trzech beskidzkich parków. Podzielony na dwie części przełomowym odcinkiem rzeki Soły, który obecnie wraz z trzema zbiornikami zaporowymi (w Czańcu, Porąbce i Tresnej) tworzy tzw. Kaskadę Soły. Mniejsza powierzchniowo zachodnia część to Pasmo Magurki Wilkowickiej z najwyższym szczytem Czuplem (933 m n.p.m.). Część większa, wschodnia, to grupa Łamanej Skały (929 m n.p.m.) znana też pod nazwą Góry Zasolskie lub Beskid Kocierski. Po reformie administracyjnej park znajduje się w dwóch województwach: śląskim i małopolskim.
Poza rejonem Magurki Wilkowickiej oraz popularnej góry Żar panuje tu… spokój. Obszar parku można podzielić na dwie dość odmienne w swym charakterze części: Pasmo Magurki Wilkowickiej i Czupla, gdzie skupia się większość ruchu turystycznego i znajduje się jedyne (w granicach parku na obszarze województwa śląskiego) schronisko turystyczne PTTK oraz Pasmo Łamanej Skały, zdecydowanie rzadziej odwiedzane przez turystów, bardziej wyciszone, kameralne, wręcz zapomniane. Góry to niewysokie, szczyty nie przekraczają 1000 m. n.p.m., a mimo to bez trudu można odnaleźć polany z interesującymi widokami. Szlaki turystyczne, choć nie tak gęsto wyznakowane jak w sąsiednich parkach, prowadząc przez lasy i polany, dają wędrującym turystom poczucie spokoju i oddechu od miejskiego zgiełku.
Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach